Gökyüzü Aşıkları

Yaz geldi ve artık gökyüzünü daha berrak olarak izleyebiliyoruz. Bulutsuz gökyüzünde ışıldayan yıldızlar da daha bir güzel gözlemleniyor haliyle. İşte bugün yaz ayında gece gökyüzünde görebileceğiniz yıldız desenlerinden biri olan yaz üçgenini anlatacağım. Yıldız Deseni Nedir? Yaz üçgeni bir yıldız desenidir. Yıldız deseni, gözle görülebilen belli bir yıldız topluluğunu zihinsel olarak birbirine bağlamak için kullanılan çizgilerdir. (Daha fazla astronomi terimi için buraya tıklayınız.) Sıklıkla takımyıldızları ile karıştırılsa da takımyıldızları gibi atfedildikleri bir resim yoktur. Bu yüzden maalesef bahsedebileceğim bir mitolojik öyküsü de yok. Yaz Üçgeni Yıldız Deseninin Özellikleri Yaz üçgeni adını kuzey yarımkürede yazın görülmesinden ve o çevredeki en parlak üç yıldızın üçgen oluşturmasından alır. Bu yıldızlar Lir takımyıldızı nda bulunan Vega, Kuğu takımyıldızında bulunan Deneb ve Kartal takımyıldızı nda bulunan Altair yıldızlarıdır. Vega, Deneb ve Altair gece gökyüzünün sırası

  Önceki yazımda astronomide kadrin ne demek olduğunu kısaca anlatmış ve yıldızları görünen kadirlerine göre sıralamıştım. O yazıyı fazla uzatmamak için gökyüzünün en parlak cisimleri sıralamasını bu yazımda yapmayı uygun gördüm. Şimdi konumuza gelelim. Güneş, Ay ve Gezegenlerin Görünen Kadirleri Kadir sadece yıldızlar için kullanılmamakta, ayrıca Güneş, Ay ve gezegenler için de kullanılmaktadır. Söz gelimi Güneş -26,8 kadirdendir (çıplak gözle bakmayınız J ). Ay dolunay evresindeyken -12,5 kadirdendir. Venüs en parlak olduğu zaman -4,4; Mars ve Jüpiter -2,94, Satürn ise -0,55 kadirdendir. Buradan Mars ve Jüpiter’in her zaman aynı parlaklıkta olduğu sonucuna varılmasın, bu veriler en parlak olduğu zamanlara aittir. Gözlemlenebilen gezegenler yazımda da belirttim gibi, Jüpiter çoğu zaman Mars’tan daha parlak görülmektedir. Yani bu kadirler her zaman aynı değil, gezegenlerin birbirlerine göre konumu değiştiği için görünen kadir de değişmektedir. Şimdi görünen kadirlerinin en fazl

Gökyüzündeki yıldızlar koyu bir çarşafa serpilmiş simler gibi ve hatta daha güzel görünürler. Ancak bu yıldızların her biri ayrı parlaklıktadır. Peki bu farklı parlaklıklarının nedeni nedir? Bunun farklı nedenleri olmakla birlikte en belirgin iki nedeni o yıldızın Dünya’ya olan uzaklığı ve ışıma gücüdür diyebiliriz. Astronomide yıldızlar için parlaklıktan ziyade kadir terimi kullanılmaktadır. Önce kadrin ne demek olduğunu sonrasında da gökyüzünde gördüğümüz yıldızların kadirlerine göre sıralamasına bakalım. Astronomide Kadir (Magnitude) Nedir? Kadir, yıldızları parlaklıklarına göre sınıflandırmak için kullanılan bir terimdir. Kadir kelime olarak değer demektir (kadir kıymet bilir misiniz J ). Yıldızlar ne kadar parlaksa o kadar küçük kadirdedir. Söz gelimi en parlak yıldız olan Sirius’un görünen kadri -1,46’dır. Parlaklık azaldıkça kadir artar. Görme sınırı ise 6 olarak kabul edilmektedir. Bu sınır ışık kirliliğinden uzak yerler için geçerlidir, zira ışık kirliliği çok daha parlak