GEZEGENLERİN İSİMLERİ NEREDEN GELİYOR?

-

Gökyüzüne baktığımız zaman gördüğümüz takımyıldızlarına, yıldızlara eski zamanlardan beri insanlar hikayeler atfetmişler ve isimler koymuşlardır. Peki ya gezegenlere? Tabii ki gezegenleri de es geçmemişler. Modern gökbilimciler de bu geleneği sürdürmüş ve keşfedilen gezegenlere mitolojik kökenli isimler koymuşlardır. Gelin güneş sisteminde bulunan gezegenlerin isimlerinin nereden geldiğine bakalım.

MERKÜR 

Güneşe en yakın olan ve en hızlı olan gezegen Merkür adını Roma tanrısı Merkür’den almıştır. Roma mitolojisinde Tanrı Merkür, en kurnaz ve en hızlı Tanrıdır. Bu tanrının Yunan mitolojisindeki karşılığı ise Hermes'tir.



VENÜS 

Güneşe en yakın ikinci gezegen ve dünyamızdan gözlemlenmesi en güzel olan gezegen Venüs’tür. Belki de en güzel görünen gezegen olduğu için, bu gezegen adını Roma mitolojisindeki aşk ve güzellik koruyucusu tanrıçası Venüs’ten almıştır. Venüs’ün Yunan mitolojisindeki karşılığı Afrodit'tir. Venüs gökyüzünde Ay’dan sonra gördüğümüz en parlak şeydir. Gün doğumuna yakın vakitte doğuda ya da gün batımından sonra batıda görebilirsiniz.





DÜNYA

Her dilde gezegenlere farklı isimler verilse de günümüzde bu isimler konusunda bir birlik sağlanmıştır ancak Dünya istisnadır. Her dil Venüs’e farklı bir isim verse bile Venüs’ü de kullanırken dünya için sadece kendi verdiği ismi kullanmaktadır. Dünya, adını Roma ya da Yunan mitolojisinden almayan tek gezegendir. Yunan mitolojisinde Dünya Gaia’dır, Roma mitolojisinde ise Tellus. Dünya söz gelimi İngilizcede terimsel olarak “Earth”dür ancak günlük dilde “World” de denir. Earth kelime kökeni ise tam olarak bilinmemektedir. Türkçede gezegenimize “Dünya” deriz. Peki Dünya kelimesinin kökeni nedir? Arapça dnw kökünden gelen dunyāˀ دنياء  "aşağıda veya beri tarafta olan şey, yeryüzü" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça danī "aşağı, beride" sözcüğünün tafdil dişil halidir. “Öte taraf” ile bir karşıtlığı ima etmesi bakımından İslam dini kökenli bir kavramdır. Birçok inanışta olduğu gibi İslam dininde de insanın ölmeden önceki hayatı ve öldükten sonraki hayatı olmak üzere iki hayatı vardır. Şu anda yaşadığımız hayat bize daha yakındır. Bu yüzden Arapçadaki "daha yakın" veya "daha alçak" anlamına gelen “dena” fiilinden "Dünya" (دنياء) olarak geçmiştir. Bize yakın olan Dünya, diğer uzak cisimlerden ayırt edilebilmesi için bu ismi almıştır.

MARS 
Dünyadan sonra gelen ve güneşe en yakın dördüncü gezegen olan Mars, renginin kızıllığı kanı andırdığından dolayı adını Roma Mitolojisinde ki savaş tanrısı Mars'tan almıştır. Bu Tanrı'nın Yunan mitolojisindeki karşılığı Ares'tir. Mars’ı kızıl rengi sayesinde diğer gezegenlerle karıştırmadan gözlemleyebilirsiniz.

JÜPİTER 
Güneş Sistemi'nin en büyük gezegeni Jüpiter adını Roma mitolojisindeki Jupiter’den almıştır. Yunan mitolojisinin en güçlü Tanrısı, tanrıların tanrısı Zeus’a denktir.


SATÜRN 

Keşfedilen gezegenlere tanrıların adını koyma işini seven gökbilimciler Jüpiter’den sonra keşfettikleri halkalı gezegenimiz Satürn’e, Roma mitolojisinde tarım tanrısı olan Saturn’ün adını koymuşlardır. Bu tanrının Yunan mitolojisindeki karşılığı Zeus’un babası olan tanrı Cronus’tur. Yani Satürn, Jüpiter'in babasıdır. Cronus, aynı zamanda Tanrı Uranos ve Gaia'nın çocuğudur. Yani Satürn, Uranüs ile Dünyamızın çocuğudur.

URANÜS 

Sondan bir önceki gezegenimiz Uranüs adını bir Roma tanrısından değil, bir Yunan tanrısı olan Uranos’tan almıştır. Yunan mitolojisinde, Cennetin Tanrısı olarak bilinir. Uranüs, Tanrıça Gaia'nın hem çocuğu, hem de eşidir. Yani Dünya’nın hem çocuğu hem eşi, hem de Satürn’ün babasıdır.

NEPTÜN
Sonuncu gezegenimiz Neptün adını Roma mitolojisindeki deniz tanrısı Neptun’dan alır. Bu tanrının Yunan mitolojisindeki karşılığı Poseidon'dur. Neptün gezegeninin renginin suya benzemesinden ötürü bu isme layık görülmüştür.



NOT: 2006’dan beri gezegen sayılmayan, cüce gezegen olarak kabul edilen Plüton adını, karanlık görünümünden dolayı Roma mitolojisindeki yeraltı tanrısı Pluton'dan almıştır. Bu tanrının Yunan mitolojisindeki karşılığı Hades'tir.

 

Kaynakça:

https://evrimagaci.org/gezegenlerin-isimleri-dunyanin-adi-neden-dunyadir-3220

https://www.etimolojiturkce.com/kelime/d%C3%BCnya

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

YILDIZLARIN DA ÖYKÜLERİ VAR - LİR (LYRA) TAKIMYILDIZI

-
Resim
  Gökyüzündeki takımyıldızlarında resmedilmiş olan tanrılar, insanlar, hayvanlar ve daha niceleri… İşte bugün bir insanın değil bir müzik aletinin takımyıldızını ve mitolojik öyküsünü anlatacağım. En eski müzik aletlerinden Lir! Lir (Lyra) Takımyıldızını Tanıyalım Lir takımyıldızına çalgı takımyıldızı da denmektedir. Bu takımyıldızının en parlak üyesi Vega yıldızıdır. Gökyüzünde çok küçük bir alanı kaplayan bu takımyıldızını, gökyüzünün en parlak beşinci yıldızı olan Vega sayesinde bulabilirsiniz.   Lir (Lyra) Takımyıldızının Mitolojik Öyküsü Gelelim Lir takımyıldızının mitolojik öyküsüne… Lir çalgısını Tanrı Hermes’in çocukken icat ettiğine inanılırmış. Hermes bir kaplumbağanın kabuğuna inek bağırsağını geçirmiş ve bu müzik aletini yapmış. Yaptığı bu çalgıyı yarı kardeşi Apollon’a hediye etmiş. En sonunda da Apollon tarafından asıl sahip olması gereken kişiye, çaldığı melodilerle herkesi kendine hayran bırakacak olan Orpheus’a daha çocukken verilmiş. Orpheus lir çalmayı perile
Devamı

YILDIZLARIN DA ÖYKÜLERİ VAR - KARTAL (AQUİLA) TAKIMYILDIZI

-
Resim
Gökyüzünü süsleyen milyonlarca yıldız ve bunların bir o kadar çok öyküsü var. Ancak bazıları o kadar da sevimli değil… Bugün Zeus’un kuşu da denilen Kartal takımyıldızını ve mitolojik öyküsünü anlatacağım. Kartal (Aquila) Takımyıldızını Tanıyalım Kartal takımyıldızını, en parlak üyesi olan Altair sayesinde ışık kirliliğinin çok olmadığı yerlerde kolaylıkla tanıyabilirsiniz. Ayrıca, Kartal takımyıldızının yakınlarında bulunan Yay, Herkül, Oğlak ve Kova takımyıldızları da onu tanımanızı kolaylaştıracaktır. Yandaki fotoğrafta Kartal takımyıldızının şeklini ve diğer takımyıldızlarına göre konumunu görebilirsiniz. Kartal (Aquila) Takımyıldızının Mitolojik Öyküsü En başında da belirttiğim gibi, Kartal Zeus’un kuşu imiş. Ağzında yıldırımı taşıdığına, Zeus’un attığı şimşekleri geri getirdiğine inanılırmış. Kartal takımyıldızının öyküsü Prometheus’a dayanmaktadır. Tanrıların ve insanların Mekone’de toplandığı gün bir öküz kesilmiş ve onu paylaştırması Prometheus’a bırakılmıştır. Prometheu
Devamı

YILDIZLARIN DA ÖYKÜLERİ VAR - BOĞA (TAURUS) TAKIMYILDIZI

-
Resim
Gecenin karanlığı yıldızları, yıldızlar takımyıldızlarını, takımyıldızları da okuması da dinlemesi de keyifli inançlarımızı ve hikayelerimizi ortaya çıkarmış. Bu hikayeleri okumaya olan sevgim nedeniyle araştırmaya ve yazmaya başladığım “Yıldızların da Öyküleri Var” serisinin beşinci yazısında, gelin Zodyak kuşağının ikinci burcu olan Boğa (Taurus) takımyıldızını ve hikayesini keşfe çıkalım. Taurus (Boğa) Takımyıldızını Tanıyalım Taurus (Boğa) takımyıldızı kuzey yarımküreden net bir şekilde görülebilen bir takımyıldızıdır. Batısında Aries (Koç), güneydoğusunda Orion (Avcı) bulunur. Taurus’un en parlak yıldızı Aldebaran’dır. Arapçada takip eden anlamına gelen Aldebaran, Pleiades’in hemen ardından gittiği için bu ismi almıştır. Pleiades yıldız kümesini anlatan yazımda Orion’un onu takip ettiği hikayeyi sizlerle paylaşmıştım. Bu sayede gökyüzünde Orion’u, Pleaides’ı ve Taurus’u kolaylıkla bulabilirsiniz. Aldebaran yıldızından başka Hyades ve Pleiades bu takımyıldızının en bilinen üyeler
Devamı