YILDIZLARIN DA ÖYKÜLERİ VAR - LİR (LYRA) TAKIMYILDIZI

 

Gökyüzündeki takımyıldızlarında resmedilmiş olan tanrılar, insanlar, hayvanlar ve daha niceleri… İşte bugün bir insanın değil bir müzik aletinin takımyıldızını ve mitolojik öyküsünü anlatacağım. En eski müzik aletlerinden Lir!

Lir (Lyra) Takımyıldızını Tanıyalım

Lir takımyıldızına çalgı takımyıldızı da denmektedir. Bu takımyıldızının en parlak üyesi Vega yıldızıdır. Gökyüzünde çok küçük bir alanı kaplayan bu takımyıldızını, gökyüzünün en parlak beşinci yıldızı olan Vega sayesinde bulabilirsiniz.

 

Lir (Lyra) Takımyıldızının Mitolojik Öyküsü

Gelelim Lir takımyıldızının mitolojik öyküsüne… Lir çalgısını Tanrı Hermes’in çocukken icat ettiğine inanılırmış. Hermes bir kaplumbağanın kabuğuna inek bağırsağını geçirmiş ve bu müzik aletini yapmış. Yaptığı bu çalgıyı yarı kardeşi Apollon’a hediye etmiş. En sonunda da Apollon tarafından asıl sahip olması gereken kişiye, çaldığı melodilerle herkesi kendine hayran bırakacak olan Orpheus’a daha çocukken verilmiş. Orpheus lir çalmayı perilerden öğrenmiş. Orpheus o kadar güzel çalmaya başlamış ki, tüm doğa, bitkiler, hayvanlar, insanlar ve hatta tanrılar onun melodilerini duymak için susar, kendinden geçermiş. Orpheus ve lir adeta bütünleşirmiş.

Kahramanımız Orpheus, karısı Eurydike’ye deliler gibi aşıkmış. Bir gün karısı Trakya’da bir ırmak boyunda dolaşırken Aristaios onu görür ve tecavüz etmeye kalkar. Eurydike kendini adi bir adamdan korumak için kaçarken bir yılana basar ve yılanın sokması sonucu ölür. Onun ölümünün ardından kahrolan Orpheus, liriyle birlikte ölüler diyarına, karısını almaya gider. Lirinin sesiyle hem cehennem canavarlarını hem de tanrı Hades ve eşi Persephone’u mest eder. Orpheus’un karısına olan aşkına ve çektiği acılara acıyan Hades ve Persephone, karısını geri vermeye razı olurlar. Ancak bir şartları vardır, yeryüzüne çıkana kadar Orpheus önde olacak ve arkasından gelen karısı Eurydike’ye dönüp bakmayacaktır. Eğer bakarsa karısını bu sefer sonsuza kadar kaybedecektir. Orpheus bu şartı kabul eder, kendi önde karısı arkasında yeryüzüne doğru ilerlemeye başlarlar. Ancak içine bir kurt düşer, ya tanrılar onunla alay ediyorlarsa, ya onunla oyun oynuyorlar da karısı aslında arkasında değilse? Merakına yenik düşen Orpheus arkasına doğru bir an bakar ve karısı Eurydike’yi gördüğü anda karısı yok olur. Bu durum üzerinde tekrar dönmek ve tanrılardan tekrar karısını istemek istese de cehennem bekçisi canavar Kharon onun tekrar girmesine izin vermez. Orpheus çaresizce yeryüzüne dönmek zorunda kalır. Öykünün bu noktasından sonra çeşitli rivayetler vardır. Bir rivayete göre Orpheus, karısı Eurydike’ye sadık kalıp başka bir kadınla birlikte olmamasını kendilerine hakaret olarak gören bir grup Trakyalı kadın tarafından öldürülmüştür. Bir başka rivayete göre, hiçbir kadınla ilişki içine girmek istemeyen Orpheus erkeklerle ilişki yaşamaya başlamış ve eşcinselliği bulmuş, bu yüzden de Trakyalı kadınlar tarafından öldürülmüştür. Başka bir rivayete göre ise, yeraltı dünyasında giden Orpheus burada gördükleri ile Orfizm adında yeni bir öğreti oluşturmuş ve erkekleri etrafına toplayarak bunu yaymaya başlamıştır. Ancak kadınları meclisine almayı kabul etmemesi ölümüne sebep olmuştur. Kadınlar Orpheus’un öldürdükten sonra onu parçalara ayırıp nehre atmışlar. Orpheus’un başı ve liri Lesbos adasına kadar ulaşmış ve orada şair için bir cenaze töreni yapıp defnetmişler. Orpheus’un defnedildiği yerden lir sesleri geldiğine inananlar varmış. Lesbos adası ise Lirik şiirin öz yurdu olmuş. Orpheus’un ölümü üzerine tanrılar onun lirini göğe yükseltmiş ve takımyıldızı haline getirerek o eşsiz melodileri ölümsüzleştirmişler.

 

Bu günlük takımyıldızı ve mitoloji dozumuzun sonuna geldik. Gökyüzüne baktığınızda Lir takımyıldızını bulup o eşsiz melodileri kalbinizde hissetmeyi unutmayın⭐

Kaynakça:

TAKIMYILDIZLARIN MİTOLOJİK ÖYKÜLERİ, YASEMİN ÖRS, ANKARA-2001

https://tr.wikipedia.org/wiki/Lyra_(tak%C4%B1my%C4%B1ld%C4%B1z)